R01 Gnom

Silnik rowerowy "Gnom", oraz "Gnom B"

Dane ogólne:

Producent ZMZ - Zakłady Metalowe Wrocław Zakrzów ul. Przedwiośnie 2

Lata produkcji 1958 (?) 1961 (?)

Ilość egzemplarzy ?

Historia powstania Silnik Gnom jest dokładna poza lampą i gaźnikiem kopią silnika rowerowego Solex. Wybór modelu nie był najszczęśliwszy,gdyż silnik napędzajacy koło przednie wytwarza bardzo silny moment żyroskopowy,około dziesieciokrotnie wiekszy niż ma to miejsce przy napedzie tylnym (wlasciwie to wartość bezwzględna momentu wytwarzana przez oba koła jest taka sama a różnica wynika ze stosunku rozstawu osi i wielkości wyprzedzenia sworznia zwrotnicy). Konsekwencją takiego napędu jest gwałtowne samoczynne skręcnie kierownicy przy przechylaniu roweru oraz silne przeciwdziałanie zamierzonym przechyłom przy zakrętach. Pogarsza to znacznie własciwosci jezdne roweru. Układ napędu przedniego koła rolką jest jednak najprostszy konstrukcyjnie i co za tym idzie najtańszy.

Na temat powstania polskiej wersji silnika słyszałem dwie wersje, z których jedna mówi o licencji francuskiej, a druga o skopiowaniu silnika.

W WSK Wroclaw konstrukcja silnika zajmował się m.in. inż. Zdzisław Haman, mający również swój wkład w konstrukcję silnika SM01 do Rysia.
Konstrukcja silnika nie była szczytem nowoczesności ale nie odbiegała zbytnio od innych silników rowerowych z tego okresu, może za wyjatkiem silnika Lohmann - samozapłonowego dwusuwu podobnego do silników stosowanych w modelach lotniczych - z pojemnosci 18 cm3 uzyskano tu moc aż 0,75 KM.
Poza silnikiem rowerowym istnieje również udana wersja silnika Gnom przeznaczona do napędu kajaka, wyposażona dodatkowo w dmuchawę zamontowana na kole zamachowym silnika i przystawkę z łożyskowaniem wału śruby.

Silniki Gnom były produkowane w dwóch wersjach - czarne o mocy 0.4 KM i średnicy gardzieli gaźnika 8 mm oraz wiśniowe o mocy 0,6 KM i średnicy gardzieli 10 mm. Różniły się poza tym średnicą dyszy głównej paliwa i lampą.

Charakterystyka techniczna:

Silnik Typu R01 dwusuwowy z przepłukiwaniem poprzecznym (tłok z deflektorem), jednocylindrowy, chłodzony powietrzem. Średnica cylindra 38 mm skok tloka 40 mm, pojemność skokowa 45 ccm. Stopień spreżania 4,5. Moc maksymalna 0,4 KM (8,9 KM/l) (0,6 KM w wersji B). Cylinder żeliwny, głowica żeliwna z dekompresorem sterowanym dźwignia do odciągania silnika od koła. Wał korbowy łożyskowany tocznie. Korbowód łożyskowany ślizgowo. Paliwo - mieszanka (1:20) z olejem Lux10

Gaźnik Opadowy, bezpływakowy (stały poziom paliwa jest utrzymywany dzięki zwężce w przewodzie powrotnym i obiegowi paliwa ze zbiornika przez pompkę do gaźnika i odprowadzenie nadmiaru do zbiornika) o średnicy gardzieli 8 mm (10 mm w wersji B). Zasilanie pompką paliwową membranową napędzaną podciśnieniem w skrzyni korbowej silnika.

Sprzęgło brak

Skrzynia biegów brak

Napęd: Napęd przedniego koła roweru realizowany przez docisk rolki gumowej o srednicy 45 mm zamocowanej bezpośrednio na wale korbowym silnika. Przełożenie zależne od średnicy koła dla kół 20' do 28' w zakresie od ok 11 do 15,5

Podwozie: rower

Koła: rower

Hamulce: rower

Instalacja elektryczna Jednoprzewodowa o napieciu 6V. Prądnica- iskrownik dwucewkowa o mocy 16W. Prądnica umieszczona na lewym czopie wału korbowego pod kołem magnesowym. Wyprzedzenie zapłonu stale 4,5 (34st.) przed ZZ. Rozwarcie styków przerywacza 0,5 +/-0,1 mm. Swieca zapłonowa M14x175. Odstęp elektrod swiecy 0,5 mm. Lampa przednia jednoświatłowa włączana przełacznikiem przy iskrowniku.

Pojemności: Zbiornik paliwa 1 l

Prędkość maksymalna: ok 35 km/h

Prędkość maksymalna użytkowa: 25 km/h

Masy: Ciężar własny 9 kg

Dopuszczlne obciążenie ok 100 kg

Podstawowe wymiary: -

Zdolność pokonywania wzniesień: 25%

Stosunek mocy silnika do cieżaru 30 KM/T

Zuźycie paliwa: 1,5 l/100 km przy 20km/h

Stosowane barwy nadwozia: Czarna (wiśniowa w wersji B) ze stylizowanym napisem "Gnom" na zbiorniku paliwa

Wyposażenie: zestaw montażowy, instrukcja

A oto dane uzwojen cewek stosowanych w Gnomach:

Cewka zapłonowa składa się z 200 zwojów uzwojenia pierwotnego wykonanego z drutu nawojowego w emalii o średnicy 0,51 mm oraz 10 zwojów drutu o średnicy 0,15 mm.
Uzwojenie wtórne składa się z 8000 zwojów drutu w emalii o średnicy 0,07 mm. Początki uzwojeń są przylutowane do górnej płytki rdzenia.
Cewka świetlna składa się z 250 zwojów drutu nawojowego w emalii o średnicy 0,8 mm Początek uzwojenia jest przylutowany do górnej płytki rdzenia.

Instrukcja obsługi silnika GNOM
Instrukcja obsługi przystawki kajakowej do silnika GNOM